03/12/2023
Giữ gìn nghề truyền thống góp phần gìn giữ văn hóa dân tộc Mảng
Đan lát là một nghề thủ công truyền thống có từ lâu đời của người dân tộc Mảng ở huyện Nậm Nhùn. Đối với người dân tộc Mảng, những sản phẩm đan lát thủ công không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày mà còn chứa đựng nét văn hóa độc đáo của dân tộc cần quan tâm bảo tồn phát huy.
Xã Nậm Pì có 6 bản với 260 hộ 1.092 nhân khẩu
là đồng bào dân tộc Mảng sinh sống, hầu hết lớp người Mảng cao tuổi tại xã ai
cũng biết đan lát các sản phẩm thủ công đó là những đồ dùng thường ngày phụ vụ
nhu cầu sinh hoạt của bà con. Những năm trước kia ngoài đan lát để phục vụ cuộc
sống gia đình, người dân thường đan bem để bán cho người dân tộc Thái. Mỗi chiếc
tùy vào mức độ tinh sảo sẽ được bán từ 5 -8 trăm nghìn đồng, có thêm thu nhập
những lúc nông nhàn.
Ông Vũ Văn Thân – Chủ tịch UBND xã Nậm Pì cho
biết: Nghề đan lát truyền thống của đồng bào dân tộc Mảng đã có từ lâu đời. Hiện nay nhằm bảo tồn những nét đẹp văn hóa đặc
biệt là nghề đan lát truyền thống của đồng bào Mảng, không bị mai một. Xã vận động
người dân tích cực truyền dạy nghề đan lát cho con cháu, thanh thiếu niên thế hệ
trẻ của xã… Đồng thời phối hợp với ngành chức năng triển khai tổ chức lớp dạy
đan lát cho đồng bào Mảng, để bảo tồn những nét đẹp giá trị văn hóa đặc sắc của
đồng bào Mảng cho các thế hệ mai sau.
Anh Nguyễn Văn Đài - Phó chủ tịch UBND xã Nậm Ban cho biết: Người
dân tộc Mảng ở Nậm Ban cũng thành thạo việc đan lát, trong các sản phẩm đan lát
của người dân tộc Mảng thì: nón và cót được bà con sử dựng nhiều nhất và hiện
nay bà con vẫn đan hàng ngày để phục vụ nhu cầu sinh hoạt. Tuy nhiên, những năm
gần đây, có nhiều sản phẩm bằng nhựa thay thế cho các vật dụng thủ công nên nghề
đan lát cũng bị ảnh hưởng, chỉ có lớp người trung niên và người cao tuổi người
Mảng còn duy trì được nghề đan lát truyền
thống.
Ngày xưa, khi còn nhỏ các thanh niên người Mảng
đều được ông cha truyền dạy cho cách đan lát các vật dụng sinh hoạt trong gia
đình. Với đôi bàn tay khéo léo người Mảng
trên địa bàn huyện đã tạo ra các sản phẩm như: gùi, nia, rổ, cót, bem, dụng cụ
đánh bắt cá và các vật dụng khác phục vụ trong đời sống hằng ngày của đồng bào,
cả đàn ông và phụ nữ Mảng đều biết đan lát. Nguyên liệu để đan lát thường sẵn
có trên rừng như: tre, nứa, mây... Để tạo ra một sản phẩm đan lát hoàn chỉnh và
có tính thẩm mỹ cao đòi hỏi người thợ phải tỉ mỉ, kiên nhẫn và mất khá nhiều thời
gian, đối với những sản phẩm đơn giản cần từ 2-3 ngày, đối với các sản phẩm phức
tạp thì từ 5 - 7 ngày mới đan xong.
Ngày nay, nghề đan lát truyền thống của người
Mảng trên địa bàn huyện Nậm Nhùn vẫn còn
được duy trì, tuy nhiên các sản phẩm công nghiệp với mẫu mã đa dạng, tiện lợi hơn nên
các sản phẩm đan lát truyền thống không còn được nhiều người lựa chọn như trước.
Những người biết đan lát thường là người lớn tuổi, còn thế hệ trẻ phải làm ăn,
ít mặn mà học hỏi nghề này. Do đó, để giữ được nghề ngoài sự quan tâm từ các cấp
các ngành thì trong người già biết nghề cần thường xuyên nhắc nhở, tuyên truyền,
dạy nghề, dạy cách đan lát cho lớp trẻ. Còn đối với thế hệ trẻ người Mảng cần
chịu khó học hỏi nghề đan, để góp phần lưu giữ vẻ đẹp văn hóa truyền thống của
dân tộc mình.
Ông Hà Văn Ruệ - Trưởng phòng văn hóa thông
tin huyện Nậm Nhùn cho biết: Trong thời gian tới huyện Nậm Nhùn có nhiều giải
pháp để gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mảng, chúng tôi đã tham mưu
cho huyện tổ chức lớp truyền dạy nghề đan lát cho đồng bào DTTS đặc biệt là đồng
bào Mảng, bởi gìn giữ nghề thủ công truyền thống cũng là gìn giữ văn hóa dân tộc
Mảng không bị mai một theo thời gian.
Bài và ảnh: Như Vân