Đồng bào dân tộc Mảng trên địa bản huyện Nậm Nhùn có trên 4000 người người sinh sống tập trung ở 15 bản tại 6 xã của huyện Nậm Nhùn. Từ xa xưa người con gái dân tộc Mảng đã được mẹ dạy may váy, áo, làm xà cạp. Người Mảng đã và đang giữ gìn tốt những bản sắc văn hóa đặc trưng và phát huy giá trị văn hóa dân tộc của mình, trong đó có việc bảo tồn trang phục truyền thống.
Cùng
với tiếng nói, trang phục không chỉ là yếu tố đầu tiên để phân biệt các dân tộc,
đó còn là nét đẹp văn hóa, chứa đựng tinh hoa, sáng tạo nghệ thuật của từng dân
tộc. Với người phụ nữ dân tộc Mảng, trang phục dân tộc của họ thể hiện khả năng
thẩm mỹ, sự sáng tạo, tinh tế trên từng
đường kim, mũi chỉ, đường nét hoa văn trang trí trên những bộ trang phục. Để
làm được một bộ trang phục truyền thống
hoàn chỉnh cần rất nhiều thời gian, đòi
hỏi sự kiên trì, tỉ mỉ và khéo léo. Bộ trang phục phụ nữ Mảng có dây cuốn tóc,
áo, váy, yếm, xà cạp. Trang phục của người đàn ông dân tộc Mảng rất đơn giản gồm: áo,
quần và khăn đội đầu. Từ xa xưa người con gái dân tộc Mảng trước khi lấy chồng
phải biết thêu thùa, may vá để chuẩn bị trang phục ngày cưới cho mình, sau này
họ cũng truyền dạy lại cho con, cháu. Người Mảng không dệt vải mà
trao đổi hàng hóa với người Thái để lấy vải, các kỹ thuật đo, cắt may từ
trước đến nay đều dựa theo kinh nghiệm của các thế hệ trước truyền dạy lại cho
thế hệ sau.
Chị Điêu Thị Thân - Cán bộ văn hóa xã Nậm
Pì cho biết: “Những lúc nông nhàn các chị em lại
ngồi thêu thùa may vá hướng dẫn cho nhau những cách thêu, đường nét hoa văn,
các chị em rất ý thức được việc bảo tồn trang phục truyền thống cùng nhau gìn giữ phát huy những giá trị văn
hóa của dân tộc Mảng”
Thời gian đầu học cắt may, những người phụ
nữ Mảng thường lấy một mẫu quần, áo ướm lên mảnh vải rồi cắt lượn theo hình mẫu,
sau đó với kỹ thuật khâu tay với những nét khâu vừa đơn giản vừa cầu kỳ thể hiện
sự khéo léo làm lên trang phục dân tộc với từng đường nét hoa văn trang trí
tinh tế. Họ thường ghép vải màu sặc sỡ có hình hoa văn hình cây, hoa, lá tạo
thành đường viền cho cổ áo, tay áo, gấu áo làm cho các vị trí này rực rỡ, nổi bật
trên nền chiếc áo, đảm bảo sự chính xác, chuẩn mực, khéo léo để mặc sao cho vừa,
đi lại, hoạt động thỏa mái dễ dàng. Thêu
là công đoạn rất quan trọng, qua các đường nét hoa văn có thể đánh giá được sự
khéo léo, tính kiên trì và khả năng sáng tạo của người phụ nữ. Hoa văn trên
trang phục của người Mảng được thêu tỉ mỉ, từ đơn giản đến phức tạp, mô típ hoa
văn phong phú, độc đáo, thông thường là các hoa văn: hình dấu nhân, hình zíc zắc,
hình nét đứt, kẻ sọc, hoa lá...Các hình thêu trang trí đó đều mang ý nghĩa tượng
trưng về cuộc sống của con người trong vũ trụ và mối quan hệ của con nguời với
thiên nhiên. Cúc và khuy cài đều được làm từ mảnh vải vụn, tận dụng trong quá
trình cắt, may đo trang phục. Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, có quá nhiều sự
lựa chọn trang phục, nhưng đa phần phụ nữ Mảng vẫn lưu giữ trang phục truyền thống,
các chị em thường mặc trong các dịp lễ hội, sự kiện quan trọng của dân tộc Mảng.
Ông Hà Văn Ruệ - Trưởng phòng văn hóa thông tin huyện Nậm Nhùn cho biết:
“Trong tháng 11 chúng tôi sẽ tổ chức 1 lớp dạy may trang phục dân tộc tại bản Nậm
Ô xã Nậm Ban để hướng dẫn đông đảo bà con nhân dân dân tộc Mảng về cách cắt,
may hoàn chỉnh trang phục dân tộc, các mẫu thêu cơ bản trong trang phục dân tộc.
Từ đó giúp cộng đồng dân tộc Mảng nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc thực
hành, truyền dạy cách thức, kỹ thuật và quy trình làm trang phục truyền thống.
Qua đó góp phần gìn giữ, phát huy giá trị văn hoá truyền thống các dân tộc nói
chung, trang phục truyền thống của người Mảng nói riêng.”
Có thể thấy trang phục truyền thống của
dân tộc Mảng là niềm tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc tình yêu với quê hương của đồng bào Mảng nơi
đây. Trong thời gian tới cần khuyến khích đồng bào tiếp tục giữ gìn và phát huy
nghề may trang phục dân tộc, góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân
tộc Mảng trên địa bàn huyện.