11/11/2023
Giữ gìn nét đẹp trong nghề đan lát truyền thống của dân tộc Mảng
Nghề đan lát thủ công là nét đẹp truyền thống bao đời nay của đồng bào dân tộc Mảng. Từ nguyên liệu vô cùng đơn giản là những cây giang, mây qua bàn tay khéo léo của con người bỗng biến thành các sản phẩm hữu ích phục vụ sinh hoạt hàng ngày.
Người
dân đồng bào dân tộc Mảng nơi đây gắn liền
với ruộng nương, vì thế những sản phẩm mà họ làm ra cũng để phục vụ chính nhu cầu
cuộc sống hàng ngày. Nghề đan lát là nghề thủ công có từ lâu đời, so với các
dân tộc khác có cùng địa bàn cư trú thì kỹ thuật đan lát của người Mảng thuộc
loại đẹp nhất. Người Mảng hầu như ai cũng biết đan, cả phụ nữ và đàn ông, sản
phẩm đan rất phong phú, đa dạng từ những vật dùng trong sinh hoạt hàng ngày.
Ông
Lý Văn Quân- trưởng bản Nậm Ô xã Nậm Ban cho biết:Nghề đan lát đã gắn với đời sống
của người Mảng từ bao đời nay. Trong gia đình của người Mảng đây không chỉ là
việc của phụ nữ, đàn ông cũng có thể tạo ra những sản phẩm như: mâm, ghế ngồi,
túi khoác, chiếu, cót, bem, giỏ đựng cá, giỏ đựng cơm, gùi, cót đựng lúa, gùi
đi nương… rất tinh xảo và chắc chắn.
Tận mắt chứng kiến quy trình làm ra một sản phẩm
đan lát, mới thấy được sự độc đáo và đầy
công phu. Thông thường, để hoàn thành một sản phẩm phải mất 2 - đến 7 ngày. Để
hoàn thiện một sản phẩm thường phải trải qua nhiều bước từ chọn nguyên liệu là
những cây: giang, mây trên rừng để cho
ra những nan dẻo dai đảm bảo độ bền chắc của sản phẩm khi sử dụng. Sau bước chọn
nguyên liệu, người thợ sẽ chẻ nan có độ mỏng dày phụ thuộc vào vật dụng đan, cần
phải khéo léo chẻ nan, chuốt nan đòi hỏi làm sao cho mềm, nhẵn, đều để khi đan
sẽ đẹp đảm bảo tính thẩm mỹ. Trong các sản phẩm đan lát của người dân tộc Mảng
thì: nón và cót được bà con sử dựng nhiều nhất và hiện nay bà con vẫn đan hàng
ngày để phục vụ nhu cầu sinh hoạt. Khi xưa, trong gia đình những người phụ nữ Mảng
có con gái thường đan bem, đan ghế ngồi và những tấm cót thật mềm, đẹp, để làm quà cho
con gái đi lấy chồng và sau này họ sẽ truyền nghề cho con gái của mình. Tuy
nhiên, những năm gần đây, nghề đan lát đang có nguy cơ bị mai một, lớp trẻ ngày
nay không mấy “mặn mà” với nghề đan lát, đa số những người còn duy trì được nghề
đan lát truyền thống là những người lớn tuổi.
Ông
Hà Văn Ruệ - Trưởng phòng văn hóa thông tin huyện Nậm Nhùn cho biết: Trong thời
gian tới huyện Nậm Nhùn có nhiều giải pháp để gìn giữ và phát huy bản sắc văn
hóa dân tộc Mảng, xây dựng thiết chế văn hóa cơ sở, phục dựng các lễ, hội truyền
thống. Tổ chức các hoạt động văn hóa – thể thao, tổ chức lớp truyền dạy nghề đan lát cho đồng
bào Mảng để những nét bản sắc văn hóa dân tộc Mảng tiếp tục được gìn giữ, phát
huy, làm phong phú bản sắc văn hóa các dân tộc Nậm Nhùn.
Bài và ảnh: Như Vân