Theo thống kê năm 2022 thì huyện Nậm Nhùn có 29 cặp tảo hôn và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chính là một phần do nhận thức phong tục tập quán và quan niệm lạc hậu trong hôn nhân. Một bộ phận nhân dân không có việc làm ổn định và cũng là yếu tố để góp phần làm tỷ lệ kết hôn sớm tăng cao, đặc biệt là nhiều trường hợp là các em đang trong độ tuổi đến trường. Đứng trước thực trạng đó ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Nhùn đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đặc biệt là công tác tuyên truyền đến học sinh, phụ huynh nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống.

Để công tác tuyên truyền về tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống cho các em học sinh có hiệu quả. Ngày từ đầu năm học các thầy cô giáo trường Phổ thông dân tộc Bán trú THCS xã Nậm Manh đã chủ động lên kế hoạch, phối hợp lồng ghép với các môn học, các giờ học ngoại khóa hoặc ngay trong những buổi sinh hoạt bán trú. Qua đó kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các em học sinh để kịp thời đưa ra lời khuyên tư vấn nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn.

Cô giáo Dì Thị Ca, Giáo viên trường Phổ thông dân tộc Bán trú THCS xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn cho biết: “Thông qua các tiết học thì chúng tôi cũng đã lồng ghép tuyên truyền đến các em học sinh nhằm nâng cao nhận thức cũng như kiến thức trong hôn nhân và gia đình, những tác hại và hệ lụy của việc kết hôn sớm hay hôn nhận cận huyết. Còn đối với các em học sinh bán trú thì chúng tôi tổ chức tuyên truyền cho các em vào các buổi sinh hoạt bán trú…”

Cô giáo Dì Thị Ca, Giáo viên trường Phổ thông dân tộc Bán trú THCS xã Nậm Manh chia sẻ kiến thức về hôn nhân gia đình cho các em học sinh sau giờ lên lớp.

Cô giáo Hoàng Thị Hà Phương, Phó Hiệu trưởng trường Phổ thông dân tộc Bán trú THCS xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn cho biết thêm: “Trong những năm trở lại đây thì tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại nhà trường cũng như tại địa phương đã giảm thiểu rất nhiều. Các em học sinh đã được thường xuyên tuyên truyền cũng như tiếp cận các kiến thức pháp luật nên nhận thức của các em ngày càng được nâng lên…”

Xã Nậm Manh có trên 2.800 nhân khẩu ở 5 bản chủ yếu là 2 dân tộc Mông và dân tộc Khơ Mú sinh sống. Trong năm 2023 theo nắm bắt tại cơ sở thì trên địa bàn xã đã có 2 trường hợp tảo hôn xảy ra, đây đều là trường hợp các em học sinh bỏ học sau đó về nhà lấy chống. Nguyên nhân là do phong tục tập quán cũng như điều kiện sinh hoạt khó khăn.

Ông Nguyễn Ngọc Lâm, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn cho hay: “Trong thời gian qua xã cũng thường xuyên phối hợp với Trung tâm Y tế huyện tổ chức các hội nghị về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Đối tượng tham gia các hội nghị này là Bí thư chi bộ, Trưởng bản, trưởng các ban ngành đoàn thể và người có uy tín trên địa bàn xã. Bên cạnh đó chúng tôi cũng chỉ đạo các đơn vị trường, đặc biệt là đơn vị trường THCS triển khai công tác tuyên truyền đồng thời phổ biến giáo dục pháp luật đến các em học sinh. Bằng nhiều hình thức tuyên truyền cũng như nhiều giải pháp khác nhau thì trong những năm gần đây tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết trên địa bàn xã Nậm Manh cũng được giảm nhiều so với những năm trước đây…”

Tảo hôn đã trở thành vấn nạn trong vùng đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới từ trước tới nay. Trong đó thì cũng có không ít học sinh còn đang ngồi trên ghế nhà trường cũng bỏ học để lấy vợ, lấy chồng. Để ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng này Ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Nhùn đã chỉ đạo các trường học phối hợp chặt chẽ với cấp ủy chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn đưa nội dung giáo dục giới tính vào trường học và coi như một môn học phụ. Bên cạnh đó phòng cũng tăng cường truyền thông giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản cho học sinh và phát động phong trào nói không với nạn tảo hôn ngay trong trường học. Cùng với đó chú trọng phổ biến giáo dục chính sách pháp luật về bình đẳng giới, pháp luật về hôn nhân và gia đình đến các em.

Công tác tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được các đơn vị trường lồng ghép trong các tiết học.

Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Nhùn cho biết thêm: “Hàng năm chúng tôi đều tổ chức cho học sinh, cho giáo viên tuyên truyền cung cấp các kiến thức về tảo hôn và nhân cận huyết, về sức khỏe sinh sản…Tổ chức cho các em các hoạt động tư vấn tâm lý ở trong nhà trường và định kỳ tổ chức tư vấn tâm lý cho các em. Đồng thời Phòng cũng chỉ đạo các đơn vị trường xây dựng các góc thư viện tại các lớp để phục vụ cho nhu cầu tìm hiểu kiến thức pháp luật của các em học sinh…”

Việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dân số cũng như mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Nhờ đưa nội dụng giáo dục giới tính vào trường học nên đến nay tình trạng tảo hôn đã chuyển biến tích cực. Trước hết là duy trì sĩ số ở các nhà trường do tình trạng bỏ học giữa chừng để lấy vợ, lấy chồng đã giảm mạnh.