Những năm qua, với sự hỗ trợ của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh, hoạt động TGPL tại huyện Nậm Nhùn đã được triển khai thực hiện hiệu quả. Qua đó, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật cho người nghèo và các đối tượng yếu thế, không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử.

Hoạt động TGPL trong hoạt động tố tụng nói riêng có vai trò quan trọng, thể hiện tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước, bởi các đối tượng được TGPL là những người yếu thế, người khuyết tật, gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ cận nghèo, trẻ em... Chính bởi vậy, Tòa án Nhân dân huyện Nậm Nhùn đã tham mưu huyện thực hiện nhiều phương thức tuyên truyền về TGPL cho người dân nói chung và đương sự trong các vụ án nói riêng. Đề nghị Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh phối hợp thực hiện các hoạt động tuyên truyền và hướng dẫn về TGPL. Kết hợp thực hiện hoạt động tuyên truyền về nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác chuyên môn và hướng dẫn người thuộc diện TGPL tiếp cận thuận lợi với dịch vụ TGPL.
Ông Lý Đức Hiệp - Chánh án Tòa án Nhân dân huyện cho biết: Để đáp ứng kịp thời nhu cầu TGPL chính đáng của người dân, đơn vị chú trọng thực hiện việc hướng dẫn, trợ giúp theo đúng các quy định hiện hành. Trường hợp đương sự tự nhận mình là người được TGPL và chưa có yêu cầu TGPL thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm thông tin cho Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh. Bên cạnh đó, tổ chức tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức về hoạt động TGPL, biết được quyền lợi khi tham gia vào hoạt động tố tụng.

Đẩy mạnh phối hợp liên ngành trong lĩnh vực TGPL 

Tòa án Nhân dân huyện luôn bảo đảm cho người thực hiện TGPL khi tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người bào chữa hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL theo quy định của pháp luật về tố tụng và pháp luật về TGPL; tạo điều kiện thuận lợi cho trợ giúp viên pháp lý tiếp cận các tài liệu và tham gia tố tụng theo quy định. Việc tham gia tố tụng của các trợ giúp viên pháp lý bảo đảm đúng quy định, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của những người được TGPL, đem lại hiệu quả nhất định trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đương sự, góp phần đảm bảo tính khách quan trong hoạt động xét xử. Năm 2023, Tòa án Nhân dân huyện đã phối hợp với Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, các cơ quan tiến hành tố tụng huyện tổ chức 3 vụ với 4 bị cáo được TGPL; vận dụng, kết hợp tuyên truyền về quyền được TGPL đạt hiệu quả cao. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động TGPL trên địa bàn huyện còn một số bất cập. Có thể kể đến nhận thức và hiểu biết về pháp luật nói chung và pháp luật về TGPL nói riêng của người dân còn hạn chế, nhất là người nghèo, người dân tộc thiểu số tại vùng sâu, vùng xa hoặc có trình độ dân trí thấp, không biết chữ nên dù được giải thích nhưng một số trường hợp vẫn chưa sử dụng quyền được TGPL của mình. Việc giải thích về quyền TGPL cho đương sự trong các vụ án dân sự có lúc, có nơi chưa triệt để, sâu sắc. Hướng dẫn quyền được TGPL cho đương sự còn hạn chế, phần lớn mới chú trọng đối với các vụ án hình sự. Đối với các vụ việc có đối tượng TGPL, tòa án giới thiệu đến Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh còn ít so với các vụ việc đã thụ lý, nhất là trong giải quyết các vụ việc dân sự.
Trong thời gian tới, hoạt động TGPL tại huyện Nậm Nhùn sẽ tập trung đa dạng hóa hình thức thực hiện truyền thông, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TGPL. Đẩy mạnh phối hợp liên ngành trong lĩnh vực TGPL cùng với nâng cao trách nhiệm của các cơ quan liên quan về TGPL trong hoạt động tố tụng. Nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, đặc biệt là cơ quan, người tiến hành tố tụng về vị trí và vai trò của công tác TGPL đối với người dân, đặc biệt là những người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong xã hội. Bảo đảm kinh phí và cơ sở vật chất cho hoạt động TGPL.