Trước đây, việc tuyên truyền các hộ ở huyện biên giới Nậm Nhùn xây dựng công trình phụ như: nhà tiêu, nhà tắm, bể nước hợp vệ sinh gặp nhiều khó khăn. Nhưng những năm gần đây nhờ huyện tích cực triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, nhận thức của bà con đã thay đổi, tỷ lệ nhà tiêu và các công trình phụ khác hợp vệ sinh ở khu vực đồng bào dân tộc tiểu số không ngừng tăng.

Huyện Nậm Nhùn có dân số khoảng hơn 28 nghìn người, trong đó trên 90% là dân tộc thiểu số. Nhìn lại 10 năm về trước khi huyện mới được chia tách và thành lập, tỷ lệ người dân được sử dụng các công trình phụ hợp vệ sinh chỉ đạt tỷ lệ dưới 10%. Vấn đề đảm bảo vệ sinh môi trường, sức khỏe, phòng, chống dịch bệnh luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn huyện quan tâm chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể huyện, UBND các xã, thị trấn tăng cường bám sát cơ sở, xuống từng bản, đến từng gia đình tuyên truyền người dân xây dựng công trình phụ hợp vệ sinh. Giải thích cho bà con hiểu rõ những lợi ích thiết thực đối với sức khỏe của gia đình cũng như cộng đồng khi xây dựng và sử dụng nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Từ đó, tỷ lệ hộ được sử dụng các công trình phụ hợp vệ sinh nâng lên qua từng năm. Nhân dân đã ý thức được việc bảo vệ môi trường, sức khỏe, chủ động xây mới để sử dụng mà không trông chờ sự đầu tư của Nhà nước.

Ông Vũ Tiến Hóa - Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn cho biết: Ban đầu việc tuyên truyền cũng rất vất vả bởi nhiều hộ nhận thức còn hạn chế, cùng với nếp sinh hoạt cũ đã in sâu vào cộng đồng nên việc vận động gặp nhiều khó khăn. Nhưng nhờ kiên trì chỉ đạo cán bộ cấp xã: tuyên truyền bằng phát tờ rơi, qua mạng xã hội, loa phát thanh của xã... Trong đó, cán bộ, đảng viên tiên phong thực hiện trước để nhân dân làm theo đã tạo bước đột phá về nhận thức trong việc xây dựng, sử dụng các công trình phụ hợp vệ sinh.

Tỷ lệ các công trình phụ hợp vệ sinh trong cộng đồng dân cư ngày càng được nâng cao.

Bản Nậm Ô, xã Nậm Ban nơi có 100% các hộ là người dân tộc Mảng. Trước kia, số hộ có nhà tiêu, nhà tắm hợp vệ sinh rất hạn chế. Điều này gây ảnh hưởng đến môi trường và nguy cơ xảy ra các loại dịch bệnh trong cộng đồng. Những năm gần đây, xã phối hợp với Trung tâm Y tế, Công an huyện đẩy mạnh tuyên truyền, vận động làm thay đổi nhận thức bà con. Trong đó, các đảng viên chi bộ bản tiên phong triển khai thực hiện trước. Đến nay, trên 50% số hộ trong bản có công trình phụ hợp vệ sinh.

Ông Lý A Quân người dân bản Nậm Ô cho biết: Được cán bộ xã tuyên truyền nên chúng tôi biết việc xây dựng và sử dụng các công trình phụ hợp vệ sinh là bảo vệ sức khỏe của chính mình. Nhiều hộ tự bỏ tiền ra làm. Các tập tục trong sinh hoạt hằng ngày gây mất vệ sinh môi trường cũng từng bước được xóa bỏ.

Khó khăn lớn nhất của huyện hiện nay là tỷ lệ hộ nghèo còn cao nên việc đầu tư xây dựng các công trình phụ hợp vệ sinh chưa được các hộ quan tâm; một số nơi người dân sinh sống tại vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại khó khăn nên việc vận chuyển vật liệu để xây dựng không đơn giản; việc hỗ trợ của Nhà nước cho xây dựng các công trình phụ còn hạn chế chưa đáp ứng nhu cầu thực tế hiện nay.

Trước những khó khăn trên, hiện huyện thực hiện đồng bộ các giải pháp như: triển khai đầu tư hệ thống đường giao thông nông thôn đảm bảo đáp ứng nhu cầu của nhân dân thuận lợi cho việc vận chuyển vật liệu để xây dựng các công trình; đề xuất hỗ trợ cho hộ nghèo, cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa trong việc xây dựng các công trình phụ hợp vệ sinh; phát huy vai trò của người dân trong công tác giữ gìn vệ sinh, cảnh quan môi trường nông thôn, vận động nhân dân đầu tư xây dựng và nâng cấp, sửa chữa các công trình phụ hợp vệ sinh, thực hiện nếp sống văn minh. Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng xã nông thôn mới tại các địa phương.

Đến thời điểm hiện tại, huyện có 3.900/6.061 hộ có công trình phụ hợp vệ sinh, đạt 64,3%. Trong đó, một số xã triển khai thực hiện tốt như: Lê Lợi, Mường Mô, Nậm Hàng. Qua đó tạo sự lan tỏa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và năng cao chất lượng đời sống của nhân dân. Công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho nhân dân được chú trọng. Toàn huyện có 8/11 xã, thị trấn được công nhận đạt tiêu chí quốc gia về y tế; trên 85% bản có nhân viên y tế bản.

Nậm Nhùn đề ra mục tiêu đến năm 2025 có trên 80% các hộ trên địa bàn có công trình phụ hợp vệ sinh. Qua đó, không chỉ góp phần thực hiện tiêu chỉ môi trường trong xây dựng nông thôn mới mà còn đảm bảo sức khỏe, từng bước xây dựng nếp sống văn minh.